Dyskusja na temat zatrudnienia osób odbywających karę pozbawienia wolności, gdy bezrobocie sięga poziomu ok.12 %, może wydawać się abstrakcyjna. Rządzący nie dostrzegają problemu. Bezrobocie utożsamia się z zapewnieniem pracy “prawym” obywatelom. Władza tymczasem ( państwo) ma nie tylko obowiązki wobec “prawych”. obywateli
,,jest wiele sił w narodzie i tyle mnogo ludzi...”
Pozbawienie wolności to nie to samo, co skazanie na pozbawienie pracy. Także wobec nich państwo ma obowiązki, szczególne obowiązki. Jest to obowiązek zagwarantowany konstytucyjnie (art. 64 Konstytucji RP). Temu obowiązkowi odpowiada prawo każdego obywatela do pracy. Przez pracę realizuje się człowiek. Skazani, to w większości ludzie młodzi, pozbawieni przykładu dobra, ale i pracy w rodzinach. Kara pozbawienia wolności ma swój cel i sens. Jej celem nie jest i być nie może zamknięcie człowieka w czterech ścianach. Tak jest wygodnie, praktycznie. Zamknąć, odizolować jest najłatwiej, wygodnie. Skazani, to też obywatele. Praca człowieka rozwija. Bezczynność zabija, demoralizuje, uczy pasożytowania na pracujących. Resocjalizacja, przywracanie skazanego społeczeństwu – a traki jest cel i sens kary - nie może odbywać się bez pracy, w warunkach izolacji. Praca uczy i wychowuje; zapobiega przestępczości osób opuszczających zakłady karne.
Człowiek jest jak zwierciadło pisał J. A. Komensky, trzeba podać mu rękę, wyciągnąć zwierciadło z błota i znowu będzie spełniać swoją funkcję. Pozbawienie skazanych pracy jest bezprawne, społecznie szkodliwe. Jest też nieuczciwe wobec pracujących. Odbywający karę winien zapracować na siebie, ma obowiązek spłacić dług wobec pokrzywdzonych, rodziny, społeczeństwa. Irracjonalne jest więc utrzymywanie skazanych przez tych, którym wyrządzili krzywdę. Jest nielogiczne. Mamy wszyscy wobec siebie obowiązki. Obowiązki ma więc i władza. Z tych obowiązków ma być rozliczana, rozliczana za każdego obywatela, także pozbawionego wolności.
Zapewnienie pracy pozbawionym wolności stanowić winno podstawowy element programu wychodzenia z demoralizacji, wychowania, przywracania wartości.
Aktualnie, na około 90 tys. osadzonych, zatrudnionych jest jedynie ok. 3140 skazanych. Większość z nich przy pracach administracyjno-gospodarczych wykonywanych na rzecz jednostek penitencjarnych, opłacanych w całości ze środków budżetowych.
Źródło:http://bezrobocie.org.pl/files/1bezrobocie.org.pl/public/biuletyny_fise/080929_biuletyn_nr_11_wiezniowie.
Skazani mają też prawo do uczciwego wynagrodzenia. Jest to ich prawo. Skazanie bowiem nie pozbawia prawa ani do pracy ani do uczciwego wynagrodzenia.
Obowiązkiem państwa wobec skazanego jest dostosowanie kary do zapobiegawczego i wychowawczego oddziaływania. Takie jej ukształtowanie, by najskuteczniej zapobiegać powrotowi do przestępstwa. Obowiązek ten nie jest iluzją, wynika z ustawy (art. 53 kodeksu karnego). Badania i lata doświadczeń podważyły skuteczność resocjalizacji w zakładach karnych, wskazując na ujemne skutki izolacji więziennej (zob też J. Śliwowski, Kara pozbawienia wolności we współczesnym świecie, Warszawa 1981).
Praca podczas odbywania kary pozbawienia wolności pozwala skazanemu na zdobycie doświadczenia, kwalifikacji zawodowych. Ułatwia późniejsze znalezienie zatrudnienia po opuszczeniu zakładu karnego, wykształca nawyk pracy, stwarza szansę przywrócenia społeczeństwu. Każda zatem forma pracy jest korzystna. Każda praca jest konieczna. Jest, jak powietrze konieczne do życia. Daje kontakt ze światem zewnętrznym, pozwala zerwać z więzienną monotonią, zdobyć umiejętności, środki pieniężne, obniża społeczne koszty wykonania kary, uczy właściwych postaw społecznych.
Praca ma też być ekonomicznie efektywna, opłacalna. Praca nieekonomiczna demobilizuje, niweczy sens pracy, degraduje osobowość, pogarsza stan finansów państwa, obciąża obywateli kosztami zaniedbań rządzących.
Priorytetem dnia dzisiejszego winno być tworzenie i rozwój przywięziennych zakładów pracy, ale także stanowienie regulacji prawnych ukierunkowanych na zwiększenie rynkowego zainteresowania pracą skazanych.
Bez pracy skazani z każdym dniem, na oczach społeczeństwa ulegają degradacji psychicznej i społecznej. Kara, w warunkach izolacji i bezczynności, jest bezmyślna; może odstraszać, lecz nie zapobiega powrotem do zakładu karnego. Korzyści płynące z pracy nie ograniczają się do nabywania przez pracujących skazanych czysto technicznych umiejętności związanych z wykonywanymi zadaniami. Pozwalają poznawać, utrwalać mechanizmy rządzące społeczeństwem, Pomagają w późniejszej aktywizacji zawodowej, zachęcają do porzucenia drogi przestępczości.
We Francji, jak wynika z raportu nr 166, sporządzonego przez Izabelę Budzyńską na użytek Sejmu RP ( już w roku 1999 !), prawo do pracy zostało zagwarantowane skazanym w art. 720 kodeksu postępowania karnego. Wykonywanie pracy przez więźniów ma charakter dobrowolny. Praca daje możność zarobkowania oraz zdobycia nawyków i umiejętności, pomocnych w resocjalizacji społecznej i zawodowej. Wszyscy skazani, niezależnie od kwalifikacji czynu, za który zostali skazani, mogą żądać propozycji pracy. Ustawodawstwo francuskie obliguje władze aby podjąć niezbędne działania zmierzające do tego, by praca więźniów była produktywna, by wypełniała normalny dzień pracy (art. D. 100). Przy doborze pracy dla więźniów, w miarę możliwości, uwzględnia się nie tylko predyspozycje fizyczne i intelektualne każdego więźnia, ale również możliwe efekty resocjalizacyjne pracy. Bierze się również pod uwagę sytuację rodzinną każdego ze skazanych oraz zobowiązania skazanego do zapłaty odszkodowań..
Już w drugiej połowie lat 80-tych resort sprawiedliwości - któremu we Francji podlega administracja penitencjarna - zaczął tworzyć miejsca pracy poza zakładami karnymi, szczególnie przy obiektach użyteczności publicznej. Z powodzeniem funkcjonuje tam system korzystania z pracy skazanych w oparciu o wydaną koncesję. Administracja więzienna wydaje koncesjonowanemu przedsiębiorstwu zezwolenie na zatrudnienie więźniów na podstawie umowy, na warunkach określonych przez przepisy penitencjarne. Przedsiębiorstwo koncesjonowane dostarcza narzędzi i materiałów do produkcji oraz prowadzi zbyt produktów.
Na uwagę zasługują również rozwiązania przyjęte przez belgijski kodeks karny. Zasadą jest, że osadzeni w areszcie mogą pracować, zaś skazani mają obowiązek pracy. Więźniowie mają prawo do udziału w różnych zajęciach, których istotną częścią jest praca. U źródeł takiej regulacji leży zapis konstytucyjny, który wszystkim obywatelom gwarantuje prawo do pracy. Zakłady zamknięte dysponują warsztatami przywięziennymi. Zatrudnienie osadzonych w zamkniętym zakładzie karnym jest obowiązkiem dyrektora ds. organizacji produkcji w tym zakładzie. Administracja zakładu karnego zwraca się do zwierzchnika administracji terenowej o pomoc w nawiązywaniu kontaktów, które mogą pomóc znaleźć pracę dla skazanych. Kierownictwo zakładów karnych podejmuje starania o pracę dla więźniów, składa oferty pracy na przetargach i prezentacjach. Pracy dla skazanych, odbywających karę w otwartych zakładach karnych, poszukuje personel tych zakładów kontaktując się z giełdą pracy, urzędami ds. tymczasowego zatrudnienia , służbami ds. pomocy post-penitencjarnej oraz instytucjami kształcenia zawodowego.
W Stanach Zjednoczonych zapewnienie więźniom pracy należy do zadań Federalnego Biura Więzień (Federal Bureau of Prisons.) Praca traktowana jest w tamtejszym systemie penitencjarnym jako element rehabilitacji. Wszystkich więźniów osadzonych w więzieniach federalnych obowiązuje wykonywanie pracy, z wyjątkiem tych, którzy zostali zwolnieni przez lekarza. Zakłady produkują zróżnicowaną gamę towarów. Większość więźniów pracuje w samym zakładzie karnym przy porządkowaniu terenu, obsłudze stołówki, konserwacji urządzeń. Ponadto część więźniów federalnych znajduje zatrudnienie w bazach wojskowych (produkcja detali), a także w lasach państwowych. Przepisy ogólne dotyczące zatrudnienia więźniów federalnych przewidują, że na mocy umowy zawartej na okres trzech lat pomiędzy prokuratorem generalnym a władzami stanowymi, więźniowie mogą być zatrudnieni w stanie, w którym odbywają karę pozbawienia wolności, produkując wyroby, materiały, wykonując roboty publiczne lub prace związane z konserwacją urządzeń w instytucjach danego stanu (18 USC. Sec. 4002).
Obowiązek pracy przewiduje również Szwedzka ustawa więzienna (O postępowaniu poprawczym w zakładach karnych") obowiązująca od 1974 roku. Jest to krótki akt prawny, regulujący kwestie podstawowe i niektóre wybrane problemy szczegółowe. Więźniowie mają obowiązek pracy oraz udziału w zajęciach, jeżeli można od nich wymagać (art. 12).
Na mocy obowiązujących w Wielkiej Brytanii przepisów Reguł Więziennych (Prison rules) wydanych w oparciu o ustawę o więzieniach (Prisons Act 1952) wszyscy skazani mają obowiązek pracować. Prace zapewnia Służba Więzienna (Prison Service.). Podstawą jej wykonywania jest umowa zawarta pomiędzy władzami centralnymi Służby Więziennej a zewnętrznym kontrahentem. Rząd prowadzi aktywną politykę wspierania rozwoju pracy skazanych. Praca wykonywana jest głównie w zakładach przywięziennych. Przeważająca część powstającej tam produkcji zbywana jest przez Służbę Więzienną z jej przeznaczeniem na wewnętrzne potrzeby sektora więziennego.
U nas “wszystko zostało zrobione”( tak uważał Wielki Książę Konstanty !) nie ma nic do, zrobienia” Nadal obowiązuje model z minionej epoki : zamknąć!
Okazuje się też że liczba osadzonych ( w stosunku do liczby mieszkańców ) w krajach zachodnich jest mniejsza niż w Polsce. Raport Eurostatu z dn. 19.07.2009 r. jest wstrząsający:
Polska jest krajem, w którym odsiaduje wyrok największa liczba więźniów w całej Europie. Spośród 600 tysięcy więźniów w UE, 90 tysięcy siedzi za polskimi kratami. Dwukrotnie większe od nas Niemcy w więzieniach trzymają ok. 73 tysięcy przestępców...
Rządzący, od miesięcy już, zarzucają nas bezsensownymi informacjami na temat tzw. kryzysu gospodarczego, nie podając jego przyczyn. Nie dostrzegają, nie chcą widzieć, że koszt utrzymania niepracującego, więźnia w Polsce to 76zł dziennie, czyli 2.280zł miesięcznie. Roczny koszt utrzymania to kwota ...... (!).Utrzymanie wszystkich więźniów to prawie 2.5 miliarda zł. (!). I z tej przyczyny warto zastanowić się nad dalszym sensem utrzymywania tej jakże patologicznej sytuacji w więziennictwie.
Jak pisze J. Consodine, 20-kilkuletni kapelan więzienny w Nowej Zelandii : do więzienia trafiają biedni, więzienia brutalizują ludzi, zwiększają wskaźnik przestępczości, więzienie niszczy więzi międzyludzkie, więzienie jest miejscem rekrutacji do grup przestępczych, ,są kosztowne ,odstaaszenie jest mitem... /J. Consodine, Sprawiedliwość naprawcza, Warszawa 2004 r., str. 37./.
Kara bez pracy jest karą bezprawną, bez wątpienia zubaża osobowość, pogłębia patologię. Zmiany są konieczne natychmiast.
adw. Stanisław Jaworowski
Marcin Wnuk Lipiński
http://biurose.sejm.gov.pl/teksty/r-166.htm
http://www.dziennik.krakow.pl/public/?2006/08.12/Kraj/01/01.html
http://bezrobocie.org.pl/files/1bezrobocie.org.pl/public/biuletyny_fise/080929_biuletyn_nr_11_wiezniowie.
http://www.gazeta.policja.pl/archiwum/1204/s3a1.html
http://209.85.135.104/search?q=cache:tyKrfjNyUysJ:kprm.gov.pl/bip/071025u3uz.pdf+resocjalizacja+zatrudnienie+skazanych&hl=pl&ct=clnk&cd=5&gl=pl
http://www.fise.org.pl/files/1bezrobocie.org.pl/public/Raporty/DWozniakowska_raport_dot_wiezniow.pdf
http://finanse.wp.pl/kat,7070,title,MS-ws-programu-resocjalizacji-przez-prace-osadzonych-i-skazanych-komunikat,
http://forumprawne.org/prawo-rodzinne-opiekuncze/238753-miesieczny-koszt-utrzymania.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz